Międzynarodowa Karta Etyki Dziennikarskiej

Światowa Karta Etyki Dziennikarskiej przyjęta 12 czerwca 2019 przez 30. Kongres Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy (IFJ). Stanowi uzupełnienie Deklaracji Zasad (1954), znanej jako Deklaracja z Bordeaux.

 

Prawo do dostępu do informacji i idei, przywołane w Artykule 19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, stanowi podstawę misji dziennikarza. Odpowiedzialność dziennikarza wobec opinii publicznej ma pierwszeństwo przed innymi zobowiązaniami, w tym wobec pracodawcy oraz wobec władz. Dziennikarstwo to zawód wymagający czasu, zasobów i środków – są to niezbędne warunki dla niezależności dziennikarstwa. Ta międzynarodowa deklaracja zawiera wytyczne kodeksu dziennikarskiego dotyczące gromadzenia informacji, realizacji materiałów dziennikarskich, ich przekazywania i rozpowszechniania oraz komentowania wiadomości i informacji, a także przedstawiania wydarzeń przez wszelkiego rodzaju media.

 

1. Podstawowym obowiązkiem dziennikarza jest szacunek dla prawdy i prawa opinii publicznej do jej poznania.

 

2. Spełniając ten obowiązek dziennikarz powinien zawsze bronić zasady rzetelności w zbieraniu i publikowaniu informacji oraz prawa do bezstronnego komentowania i krytyki. Powinien pamiętać o wyraźnym odróżnieniu informacji od komentarza czy krytyki.

 

3. Dziennikarz powinien przekazywać tylko informacje oparte na faktach, i których źródło jest mu znane. Dziennikarzowi nie wolno ukrywać istotnych informacji ani fałszować dokumentów. Powinien zachować ostrożność w powielaniu wypowiedzi i innych materiałów zamieszczanych w mediach społecznościowych przez osoby, które nie są osobami publicznymi.

 

4. Dziennikarz powinien stosować wyłącznie uczciwe metody zbierania informacji, zdjęć, dokumentów i danych, zawsze powinien informować o swoim statusie dziennikarza i nie rejestrować obrazów i dźwięków ukrytymi urządzeniami, chyba że służy to pozyskaniu informacji w ważnym interesie publicznym.

 

5. Kwestia pilności czy natychmiastowości w rozpowszechnianiu informacji nie ma pierwszeństwa nad weryfikacją faktów, źródeł i/lub prawem do wypowiedzi.

 

6. Dziennikarz powinien dołożyć wszelkich starań, aby wszelkie błędy lub nieścisłości w opublikowanych informacjach jak najszybciej skorygować w jednoznaczny, kompletny i zrozumiały sposób.

 

7. Dziennikarz powinien przestrzegać tajemnicy zawodowej w stosunku do poufnych źródeł informacji.

 

8. Dziennikarz powinien szanować prywatność i godność rozmówców, informować osoby udzielające wywiadu o zamiarze publikacji rozmowy i innych materiałów. Szczególne zrozumienie należy się osobom słabszym, a także tym bez doświadczenia w udzielaniu wywiadów.

 

9. Publikowane informacje lub opinie nie mogą przyczyniać się do wywoływania nienawiści lub uprzedzeń. Dziennikarz powinien dołożyć wszelkich starań, aby nie ułatwiać szerzenia dyskryminacji ze względu na pochodzenie geograficzne, społeczne lub etniczne, dyskryminacji rasowej, dyskryminacji ze względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, poglądy polityczne lub z innych względów.

 

10. Za ciężkie przewinienie zawodowe uważa się:
plagiat
zniekształcanie, przeinaczanie faktów
oszczerstwo, pomówienie, zniesławienie, bezpodstawne oskarżenie.

 

11. Wspieranie policji i innych służb bezpieczeństwa nie jest rolą dziennikarza. Dziennikarz ma obowiązek udzielić jedynie tych informacji, które zostały już opublikowane.

 

12. Dziennikarska solidarność zawodowa nie oznacza rezygnacji z wolności do dziennikarskiego śledztwa, z obowiązku informowania, a także z prawa do krytyki, komentowania, decyzji redakcyjnych i satyry.

 

13. Dziennikarz nie może wykorzystywać wolności prasy dla partykularnych korzyści, rozpowszechnianie informacji bądź zaniechanie rozpowszechniania informacji nie może służyć nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi ani przynosić osobistych zysków. Należy unikać sytuacji – lub kłaść im kres – skutkujących konfliktem interesów. Działalność reklamowa, propaganda, spekulacje rynkowe, wykorzystanie poufnych informacji w transakcjach są nie do pogodzenia z działalnością dziennikarską.

 

14. Dziennikarz nie podejmuje działań ani zobowiązań, które mogą zagrażać jego niezależności. Może jednak przystać na poufność, anonimowość lub embargo prasowe o ile wybór takiego sposobu zbierania/rozpowszechniania informacji jest wolny i bezsprzeczny.

 

15. Dziennikarz godny tego miana powinien uważać za swój obowiązek przestrzeganie wyżej wymienionych zasad. Dziennikarza nie można zmusić do wykonania czynności zawodowych lub wyrażenia opinii sprzecznych z jego sumieniem bądź przekonaniami.

 

16. W ramach ogólnych praw danego kraju dziennikarz powinien uznawać w sprawach zawodowych jedynie sądy koleżeńskie odrzucając wszelką ingerencje ze strony instytucji rządowych i innych.

 

Międzynarodowa Federacja Dziennikarzy (IFJ)