Czy ma sens wprowadzanie dodatkowych zasad samoregulacji mediów w Polsce ? Czy media chciałyby uczestniczyć w działaniach wspierających ich ewentualne tworzenie? – to główne problemy dyskutowane podczas międzynarodowej konferencji medioznawczej organizowanej przez Instytut Międzynarodowego Dziennikarstwa im. Ericha Brosta w Dortmundzie, Uniwersytet Wrocławski oraz Uniwersytet Warszawski. Jednym z 25 panelistów tej konferencji była dr Jolanta Hajdasz, dyrektor CMWP SDP.
Wydarzenie w formacie jednodniowego okrągłego stołu odbyło się 28 stycznia 2022 roku w Warszawie, uczestniczyli w nim przedstawiciele istniejących stowarzyszeń dziennikarskich w Polsce, mediów, organów regulacyjnych oraz międzynarodowych ekspertów. Wśród uczestników dyskusji był m.in. prof. dr hab. Bogusława Dobek Ostrowska z Uniwersytetu Wrocławskiego, Witold Kołodziejski, przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, prof. dr Susanne Fengler, dyrektor Instytutu Międzynarodowego Dziennikarstwa im. Ericha Brosta w Dortmundzie, Manfred Protze, przewodniczący Niemieckiej Rady Medialnej (German Press Council), Urška Umek, dyrektor Wydziału ds. Mediów Rady Europy, prof. UW dr hab. Michał Głowacki z Uniwersytetu Warszawskiego, mec. Mirosław Wróblewski z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich (BRPO) oraz m.in. red. Bogusław Chrabota, red. nacz. Rzeczpospolitej, wiceprezes Europejskiego Stowarzyszenia Wydawców Prasy (ENPA), Marek Frąckowiak, prezes Izby Wydawców Prasy (IWP), Andrzej Krajewski, Towarzystwo Dziennikarskie (TD), Edyta Krześniak, Press Club Polska (PCP) i Tomasz Miłkowski, przewodniczący Zarządu Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej (SDRP). Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich reprezentowała na konferencji wiceprezes Jolanta Hajdasz.
Jak informowali organizatorzy, konferencja była kontynuacją podobnego wydarzenia z 2020 r., a jej celem było „pogłębienie dyskusji oraz przygotowanie rekomendacji konkretnych działań odnośnie wzmocnienia instytucji samoregulacji mediów w Polsce”. Przedstawiciele stowarzyszeń dziennikarskich i redakcji biorących udział w dyskusji (m.in. Bogusław Chrabota) wyrazili sceptyczną opinię na temat nowych zasad samoregulacji mediów w Polsce np. w formie powołania Rady Prasowej, istniejącej we Francji , czy innych krajach UE. Witold Kołodziejski zwrócił uwagę, iż przeszkodą do uzyskania konsensusu środowiska medialnego w tej sprawie jest m.in. silna polaryzacja współczesnych środków masowego komunikowania w Polsce. Przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Obywatelskich mec. Mirosław Wróblewski wyraził swój brak akceptacji dla niektórych obecnych rozwiązań instytucjonalnych obecnych na rynku mediów np. podważył legalność istnienia Rady Mediów Narodowych.
Przedstawiciele międzynarodowych organizacji dziennikarskich m.in. IFJ i EFJ w swoich wystąpieniach podkreślali pozytywne oddziaływanie mechanizmu samoregulacji na realizację zasady wolności słowa i niezależności dziennikarskiej w państwach, w których one funkcjonują.
W imieniu SDP Jolanta Hajdasz zadeklarowała gotowość zajęcia się problemem nowych samoregulacji przez Zarząd Główny SDP ( w tym np. powołania Rady Prasowej) , jeśli tylko wyjdzie on poza teoretyczne dyskusje akademickie. Jednocześnie zasygnalizowała konieczność oparcia takiego mechanizmu samoregulacji na rzetelnej ocenie faktów i rzetelnego przedstawiania podmiotów, których miałyby takie regulacje dotyczyć. „SDP, najstarsza i największa organizacja dziennikarska w Polsce, regularnie doświadcza mechanizmu tzw. spirali milczenia, czyli pomijania i eliminowania z przestrzeni publicznej jej stanowisk, czy organizowanych przez nią wydarzeń, mimo iż do SDP należy ponad 2 i pół tysiąca dziennikarzy. Media mainstreamowe o wiele częściej prezentują stanowisko np. Towarzystwa Dziennikarskiego, które liczy około 200 członków, czyli 10 razy mniej – powiedziała Jolanta Hajdasz. W przestrzeni publicznej przedstawia się obszernie stanowiska tzw. Rady Etyki Mediów bez zaznaczenia iż jest to obecnie jedynie stowarzyszenie kilku niewielkich podmiotów lub osób fizycznych, ponieważ Rada Etyki Mediów powołana do życia w 1995 roku przez wszystkie ówczesne medialne podmioty funkcjonujące na rynku mediów w Polsce , rozwiązała się w 2014 roku na wniosek ówczesnego prezesa TVP S.A Juliusza Brauna. Bez wiarygodnego i rzetelnego informowania odbiorców na temat faktów i konkretnych wydarzeń dotyczących mediów samoregulacja staje się fikcją lub manipulacją – podkreśliła Jolanta Hajdasz.
