Investigative Journalism for Europe (IJ4EU) – fundusz zarządzany przez Międzynarodowy Instytut Prasowy (International Press Institute, IPI) z siedzibą w Wiedniu i Europejskie Centrum Dziennikarstwa (European Journalism Centre, EJC) z siedzibą w Maastricht, będzie znowu finansował projekty z obszaru dziennikarstwa śledczego. Fundusz IJ4EU przeznaczy w 2020 aż 1 mln EUR na transgraniczne projekty dziennikarskie w państwach członkowskich UE i krajach kandydujących.
Utworzony w 2018 fundusz IJ4EU ma na celu wzmocnienie dziennikarstwa śledczego w Europie. Decyzja o wspieraniu wyłącznie projektów transgranicznych ma związek z rosnącą liczbą tematów, których wyjaśnienie leży w interesie społeczeństw więcej niż jednego kraju. W 2018 zrealizowano 12 projektów dotyczących m.in. korupcji, migracji, zmian klimatu i sztucznej inteligencji. Fundusz IJ4EU przekazał na ich realizację 350 tys. EUR.
W 2020 kwotę przeznaczoną na wsparcie dziennikarstwa śledczego znacznie powiększono. Na nowe projekty transgraniczne (w tym na projekty we wstępnej fazie rozwoju lub na nowe etapy istniejących projektów) fundusz przeznaczy 800 tys. EUR („Investigation Support”). Środki rozdysponowane będą w drodze dwóch konkursów. Pierwszy konkurs, z terminem sześciu tygodni na złożenie wniosku, ma zostać ogłoszony w połowie kwietnia. Drugi planowany jest na połowę 2020. Z kolei na trwające już projekty fundusz przeznaczy 200 000 EUR („Publication Support”). O środki z tej puli aplikować mogą zespoły dziennikarskie poszukujące funduszy na ukończenie lub publikację swoich materiałów. Nabór wniosków prowadzony będzie w trybie ciągłym w okresie od połowy kwietnia do końca listopada 2020.
Ponadto 165 tys. EUR zostanie przeznaczone na szkolenia, tworzenie sieci kontaktów, wsparcie prawne i redakcyjne dla projektów z zakresu dziennikarstwa śledczego. Kolejne 15 tys. EUR zarezerwowane będzie na nową nagrodę dziennikarską w konkursie na najlepsze materiały z zakresu transgranicznego dziennikarstwa śledczego. Konkurs będzie otwarty, zgłaszać będzie można również projekty, które nie były finansowane w ramach IJ4EU. Łącznie to prawie 1,2 mln EUR bezpośredniego wsparcia dla transgranicznego dziennikarstwa śledczego w państwach członkowskich UE i krajach kandydujących.
Szczegóły, harmonogram i kwalifikowalność
IPI i EJC będą zarządzać funduszem na rzecz dziennikarstwa śledczego, a także szkoleniami i pozostałym wsparciem. Za fundusz dla nowych projektów („Investigation Support”) odpowiada IPI, a za program dla projektów w toku EJC („Publication Support”). Konkurs publikacji z zakresu transgranicznego dziennikarstwa śledczego oraz konferencję poświęconą europejskiemu dziennikarstwu śledczemu zorganizuje Europejskie Centrum Wolności Prasy i Mediów (European Centre for Press and Media Freedom, ECMPF).
Projekty, które będą finansowane w ramach programu „Investigation Support” wyłoni jury złożone z niezależnych ekspertów. W 2018, w poprzedniej edycji programu, jury przewodniczył Wolfgang Krach, redaktor naczelny Süddeutsche Zeitung, który pomagał prowadzić dziennikarskie śledztwa w sprawie Panama Papers and Paradise Papers.
Z kolei projekty zgłaszane do dofinansowania w ramach ścieżki „Publication Support” wybierać będzie zespół ekspertów EJC. Proces opiniowania i wyboru projektów będzie uproszczony, tak aby decyzje mogły być podjęte w ciągu trzech tygodni od złożenia wniosku.
Szczegółowe informacje odnośnie do kryteriów kwalifikowalności ogłoszone zostaną w połowie kwietnia 2020 wraz z ogłoszeniem pierwszego konkursu „Investigation Support”. Kryteria te będą podobne do kryteriów kwalifikowalności z poprzedniej edycji IJ4EU. Wszystkie informacje zostaną opublikowane na stronie internetowej IJ4EU www.investigativejournalismforeu.net. W przypadku obu ścieżek naboru, czyli zarówno dla „Investigation Support” jak i „Publication Support” aplikować mogą zespoły dziennikarzy (dziennikarze zatrudnieni na umowę o pracę, umowę zlecenia, a także freelancerzy) lub redakcje z co najmniej dwóch państw UE lub z jednego państwa UE i jednego kraju kandydującego.
Proponowane tematy muszą mieć znaczenie transgraniczne, a ich nagłośnienie musi leżeć w interesie publicznym. Aplikować mogą zespoły ze wszystkich rodzajów mediów: dziennikarze prasowi, radiowi, telewizyjni, dziennikarze mediów internetowych, dokumentaliści oraz dziennikarze tworzący materiały na różne platformy. Wnioski muszą być składane w języku angielskim i zawierać opis projektu, plan publikacji i budżet. Zespoły ubiegające się o dofinansowanie nowych projektów (lub nowych etapów projektów) będą mogły wnioskować o kwotę do 50 tys. EUR i mogą składać wnioski w ramach jednej lub obu ścieżek naboru. Projekty, które nie zostały wybrane w pierwszym konkursie (kwiecień 2020) mogą być składane powtórnie w drugim naborze (lato 2020).
Podobnie jak w przypadku rundy inauguracyjnej w 2018, głównym donatorem jest Komisja Europejska. Informacje o pozostałych fundatorach będą ogłaszane w miarę potwierdzania kolejnych partnerstw.
