Nabór zgłoszeń na 12. seminarium dla dziennikarzy ASEF

2 września 2019 Dorota Zielińska

Fundacja Azja-Europa (Asia-Europe Foundation – ASEF) przyjmuje zgłoszenia na seminarium dla dziennikarzy ‘Media Trust & Information in the Digital Age’. Będzie to już dwunaste seminarium dla dziennikarzy organizowane przez ASEF (12th ASEF Journalists’ Seminar, ASEFJS12).

Seminarium odbędzie się w Madrycie w dniach 13-14 grudnia 2019.

Seminarium ASEFJS12 to wydarzenie towarzyszące 14. spotkaniu ministrów spraw zagranicznych krajów ASEF (14th ASEM Foreign Ministers’ Meeting, ASEMFMM14).

Seminarium będzie miało przede wszystkim charakter szkoleniowy. Będzie też szansą na spotkanie dziennikarzy z różnych krajów, wymianę opinii i doświadczeń.

Aplikować mogą dziennikarze, którzy spełniają poniższe warunki:

nie ukończyli 35 lat
mają obywatelstwo polskie (lub innego kraju partnerskiego ASEM)
są zatrudnieni w mediach lub pracują dla mediów jako freelancerzy
interesują się tematyką seminarium, w szczególności kwestią zaufania do mediów i dezinformacji

Formularz aplikacji dostępny tutaj.

Aplikacje składać można do 16 września. Uczestników wybiera organizator, który pokrywa też wszystkie koszty związane z udziałem w seminarium.

Nowy międzynarodowy konkurs dziennikarski

19 sierpnia 2019 Dorota Zielińska

Trwa nabór prac do nowego międzynarodowego konkursu dziennikarskiego Fetisov Journalism Awards, którego celem jest wyróżnienie najwybitniejszych dziennikarzy z całego świata za ich nadzwyczajne działania na rzecz uniwersalnych wartości i odwagę w dążeniu do prawdy.

Wśród jurorów FJA m. in. Ricardo Gutiérrez – Sekretarz Generalny Europejskiej Federacji Dziennikarzy oraz Christophe Deloire – Sekretarz Generalny i dyrektor organizacji Reporterzy bez Granic.

W konkursie FJA nagradzane będą materiały dziennikarskie, które wywarły istotny wpływ na sytuację polityczną, ekonomiczną lub społeczną i były początkiem zmian na znaczącą skalę, w czterech kategoriach:

wybitny wkład na rzecz pokoju
wkład na rzecz praw obywatelskich
dziennikarstwo śledcze
dziennikarstwo na rzecz ochrony środowiska

Fundusz przeznaczony na nagrody to 520 000 franków szwajcarskich, najwyższa dotychczas pula nagród w konkursie dziennikarskim. Zwycięzcy w każdej z czterech kategorii otrzymają po 100 000 CHF. Nagroda za zdobycie drugiego miejsca to 20 000 CHF, trzeciego 10 000 CHF.

Organizatorem konkursu jest Fetisov Charitable Foundation, działająca w Szwajcarii fundacja rosyjskiego multimilionera Gleba Fetisova, który w latach 2012-2014 próbował swoich sił w polityce, z której ostatecznie wycofał się pod koniec 2015 roku, po półtorarocznym pobycie w więzieniu pod zarzutem kradzieży.

Do konkursu można zgłaszać prace opublikowane od 1.06.2018 do 31.05.2019, ale zgłaszać je mogą jedynie organizacje dziennikarskie. SDP otrzymało zaproszenie do zgłaszania kandydatów. Dziennikarzy zainteresowanych udziałem w konkursie prosimy o przysyłanie materiałów proponowanych do zgłoszenia w konkursie w formacie pdf wraz z potwierdzeniem zapoznania się z regulaminem konkursu dostępnym na stronie fjawards.com, w terminie do 15 września 2019 na adres [email protected].

Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich zastrzega sobie prawo do zdecydowania, czy zgłosi nadesłaną pracę do konkursu Fetisov Journalism Awards. W przypadku materiałów, które zdecyduje zgłosić do konkursu, SDP zapewni tłumaczenie zgodnie z wymogami regulaminu konkursu.

Lista finalistów opublikowana będzie przez organizatorów konkursu 20 listopada 2019 roku, a gala finałowa, na której ogłoszone będą nazwiska zwycięzców, zaplanowana jest na 22 stycznia 2020 roku w Szwajcarii, w Lucernie.

Publikacja Uniwersytetu Telawiwskiego o stanie mediów

5 sierpnia 2019 Dorota Zielińska

Centrum Studiów Międzynarodowych i Regionalnych im. S. Daniela Abrahama Uniwersytetu w Tel Awiwie udostępniło na swojej stronie internetowej nową publikację na temat mediów w Unii Europejskiej i poza nią. Można w niej znaleźć analizę współczesnych zagrożeń dla dziennikarzy i mediów, a także informacje dotyczące stanu mediów w kilku wybranych krajach, w tym w Polsce (pozostałe kraje to Węgry, Słowacja, Turcja, Malta i Austria).

Publikacja „Media, wolność słowa i demokracja w Unii Europejskiej i poza nią” jest efektem konferencji, która odbyła się w Tel Awiwie w listopadzie 2018 roku. Opracowanie powstało dzięki wsparciu finansowemu rządu Nadrenii Północnej-Westfalii.

Do udziału w konferencji i współpracy w przygotowaniu publikacji zaproszono dziennikarzy i naukowców z Europy. Autorką rozdziału „Reaktywacja: rozważania na temat powrotu państwa do roli właściciela mediów w Polsce” poświęconego mediom w Polsce jest dr hab. Beata Klimkiewicz, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego (Zakład Komunikowania Politycznego i Mediów), która zajmuje się naukowo polityką medialną w Polsce, Unii Europejskiej i na świecie, a także pluralizmem i różnorodnością mediów, systemami medialnymi w Europie i na świecie oraz komunikowaniem globalnym i międzykulturowym.

Autorka zwraca uwagę na ryzyko dla pluralizmu mediów w Polsce związane z brakiem przejrzystości własności oraz na ryzyko koncentracji własności mediów, w tym ryzyko własności krzyżowej. Wprawdzie prawo obliguje duże media do informowania, kto jest ich właścicielem, ale powinność ta realizowana jest zwykle wyłącznie „w górę”, wobec właściwych władz (upward transparency), a nie szeroko „w dół”, wobec społeczeństwa (downward transparency). Nie ma w Polsce rejestrów internetowych, w których każdy mógłby w łatwy sposób sprawdzić, kto jest właścicielem konkretnej stacji radiowej, tygodnika, czy portalu internetowego. Kolejny problem omawiany przez panią Beatę Klimkiewicz to kwestia braku przejrzystości finansowania mediów. Trudno jest zebrać rozproszone informacje, np. o projektach z udziałem mediów, które są – obok reklamy – jedną z form finansowania mediów. Surowo ocenia zmiany w mediach publicznych, uznając je za rekonfigurację zależności pomiędzy państwem i mediami publicznymi.

Zdjęcie: Yavuz Sariyildiz (shutterstock)

Zabójstwo Pawła Szeremeta po trzech latach wciąż niewyjaśnione

23 lipca 2019 Dorota Zielińska

W trzecią rocznicę śmierci wybitnego dziennikarza białoruskiego Pawła Szeremeta, dziennikarze ukraińscy zebrali się w centrum Kijowa, aby uczcić jego pamięć i domagać się wyjaśnienia okoliczności zabójstwa. Akcja pod hasłem „Kto zabił Pawła? Trzy lata bez odpowiedzi” zorganizowana została przez redakcję Ukraińskiej Prawdy, w której Paweł Szeremet pracował.

Władze Ukrainy wielokrotnie deklarowały, że zrobią wszystko, aby wyjaśnić to zabójstwo, ale efekty śledztwa są marne. Jedyne co ustalono to to, że zabójstwo Pawła Szeremeta związane było z jego działalnością dziennikarską. Do dziś nie znaleziono ani zleceniodawców, ani sprawców.

Sprawę zabójstwa próbowali też rozwikłać dziennikarze. W maju 2017 roku opublikowany został materiał z rezultatami śledztwa dziennikarskiego prowadzonego przez Projekt Raportowania Zorganizowanej Przestępczości i Korupcji (Organized Crime and Corruption Reporting Project, OCCRP) i Slidstvo.Info, w którym analizowane są między innymi nagrania z kamer kijowskiego monitoringu miejskiego. Dokument „Zabójstwo Pawła” zawierał informacje, do których prowadzącym oficjalne śledztwo nie udało się dotrzeć.

Pawła Szeremeta upamiętniono również na Białorusi. W Mińsku, przy grobie Pawła Szeremeta, spotkała się rodzina i dziennikarze białoruscy. Andriej Bastunec, prezes niezależnego Stowarzyszenia Dziennikarzy Białoruskich (BAJ) powiedział w nawiązaniu do opowieści matki dziennikarza, Ludmiły Szeremet, o tym, że nie mogła przekazać do Kijowa zdjęć Pawła, bo odmawiano jej ich przewiezienia: „Pamiętają go i wciąż się go boją, nawet w trzy lata po zabójstwie boją się. Ciężko mi to zrozumieć, ale to pokazuje, że i wtedy i teraz, osoba Pawła odgrywa ważną rolę.”

Paweł Szeremet – polityczny emigrant z Białorusi, po opuszczeniu ojczyzny mieszkał i pracował najpierw w Moskwie, a następnie w Kijowie, gdzie pisał dla niezależnego portalu Ukraińska Prawda i prowadził audycję w radiu Wiesti. W 2005 roku założył portal informacyjny belarusparisan.org, którym kierował do dnia swojej tragicznej śmierci. Wielokrotnie wyróżniany przez międzynarodowe gremia, był m.in. laureatem Nagrody Wolności Słowa przyznawanej przez Komitet Obrony Dziennikarzy (CPJ) z siedzibą w Nowym Jorku. Zginął 20 lipca 2016 w centrum Kijowa w wyniku wybuchu ładunku podłożonego do samochodu, którym jeździł do pracy.

Zdjęcie: Sergiy Tomilenko, Kijów, Ukraina

Międzynarodowe organizacje dziennikarskie w obronie dziennikarzy w Gruzji

24 czerwca 2019 Dorota Zielińska

Międzynarodowa i Europejska Federacja Dziennikarzy (IFJ/EFJ) wezwała władze Gruzji do zaprzestania ataków na dziennikarzy i do poszanowania prawa do informacji i wolności prasy.

Według Niezależnego Stowarzyszenia Dziennikarzy Gruzińskich (IAGJ), 20 czerwca 2019 dziennikarze zostali siłą usunięci z budynku parlamentu w Tbilisi, a co najmniej dziesięciu dziennikarzy zostało rannych podczas relacjonowania protestów wokół gmachu parlamentu.

Do protestów doszło z powodu wystąpienia Siergieja Gawriłowa, rosyjskiego obywatela popierającego uznanie separatystycznych republik Abchazji i Osetii Południowej oraz zwolennika Władimira Putina, które miało miejsce w gruzińskim parlamencie, z miejsca przewodniczącego parlamentu.

W proteście przeciw temu wydarzeniu tysiące ludzi wyszło na ulice wzywając do rezygnacji rządu. Policja użyła wobec demonstrantów gumowych kul, armatek wodnych i gazu łzawiącego. Co najmniej 160 osób zostało rannych. Według IAGJ policja nie udzieliła żadnych wyjaśnień odnośnie do decyzji o usunięciu dziennikarzy z budynku parlamentu.

Sekretarz Generalny IFJ Anthony Bellanger potępił działania policji wobec dziennikarzy. Podkreślił, że „dziennikarza wykonywali swoją pracę relacjonując wydarzenie o dużym znaczeniu społecznym”. Wezwał też władze Gruzji, aby pozwoliły dziennikarzom bezpiecznie pracować.

Nowy zarząd Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy

14 czerwca 2019 Dorota Zielińska

Na odbywającym się w Tunisie kongresie Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy wybrano nowe władze organizacji, która reprezentuje dziś 600 000 dziennikarzy i pracowników mediów zrzeszonych w 187 stowarzyszeniach i związkach zawodowych w ponad 140 krajach.

Nowym prezesem został Younes M’Jahed, dziennikarz z Maroka, który od wielu lat był członkiem ścisłego kierownictwa IFJ. W roku 2007, podczas kongresu odbywającego się w Moskwie, wybrano go na wiceprezesa, a na kolejnych dwóch kongresach, w Dublinie w 2013 roku i w Angers w 2016, na pierwszego wiceprezesa IFJ.

Younes M’Jahed przejmuje fotel prezesa IFJ od kończącego trzyletnią kadencję Belga Philippe’a Lerutha.

W bieżącej kadencji nowy prezes IFJ pracował będzie z Peruwianką Zulianą Laineza wybraną na pierwszego wiceprezesa oraz Sabiną Inderjit, dziennikarką z Indii i Timurem Shafirem z Rosji wybranych na wiceprezesów. Honorowym skarbnikiem IFJ został Jim Boumelha z Wielkiej Brytanii, który pełnił już tę funkcję w poprzednich kadencjach.

SDP kontynuuje i rozwija projekt Stop Fake Pl

29 maja 2019 Dorota Zielińska

Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich realizuje od początku kwietnia 2019 projekt „Stop Fake Pl – skuteczne narzędzie blokujące próby skłócania Polaków z sąsiadami na Wschodzie”. To już trzeci z kolei rok, w którym zespół dziennikarzy, publicystów i ekspertów z Polski i Ukrainy codziennie analizuje i demaskuje mechanizmy i fałszywe informacje rosyjskiej propagandy. W tym roku zakres projektu został poszerzony o obszary tematyczne powiązane z relacjami polsko-białoruskimi. Projekt jest współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2019”.

Na polskiej wersji strony stopfake.org, a także na profilach Stop Fake Pl w mediach społecznościowych (Facebook, Twitter), można dziś znaleźć po polsku informacje o nieprawdziwych treściach pojawiających się w mediach, głównie rosyjskich, zwłaszcza dotyczących relacji polsko-ukraińskich, polsko-rosyjskich i polsko-ukraińskich. Dzięki rozwinięciu na portalu stopfake.org rosyjsko i anglojęzycznego komponentu poświęconego sprawom Polski, materiały demaskujące manipulację i propagandę w tym obszarze, trafiają do środowisk opiniotwórczych nie tylko w Polsce i na Ukrainie, ale również w innych krajach. Wśród osób obserwujących profile Stop Fake Pl w mediach społecznościowych, znaleźć można zarówno dziennikarzy, jak i polityków, w tym również z Europy Zachodniej. To najlepszy dowód na to, że Stop Fake Pl zaistniał na forum międzynarodowym jako wiarygodne miejsce weryfikowania informacji i dementowania fake newsów.

W ramach projektu powstają również matreriały dźwiękowe, głównie wywiady i korespondencje, które zamieszczane będą również na stronie SDP. Materiały te mogą być udostępniane dla innych mediów w krajach objętych projektem.

W ramach projektu rozbudowywana jest platforma współpracy pomiędzy polskimi, ukraińskimi, białoruskimi i rosyjskimi dziennikarzami i ekspertami. W jej skład wchodzi obecnie ponad 70 dziennikarzy i ekspertów. Grupa jest stale aktywna. W ramach jej funkcjonowania poszczególne osoby mają możliwość wskazywania materiałów budzących ich wątpliwości, zawierających fałszywe informacje.

Spotkanie prezydent Estonii Kersti Kaljulaid z delegatami na zjazd EFD

29 maja 2019 Dorota Zielińska

Prezydent Estonii Kersti Kaljulaid spotkała się 10 maja 2019 roku z delegatami na zjazd Europejskiej Federacji Dziennikarzy w Tallinie.

W przemówieniu wygłoszonym do dziennikarzy podkreśliła, że dla Estończyków pojęcia wolność i wolność słowa są nierozerwalnie związane. Zwróciła uwagę, że już w rok po powstaniu Republiki Estonii, założone zostało Stowarzyszenie Dziennikarzy Estońskich (EAL), które właśnie obchodzi swoje stulecie.

Prezydent Kersti Kaljulaid podkreśliła, że Estonia zawdzięcza swój 28-letni rozwój i sukces również dziennikarzom i mediom:

„Wolnym, niezależnym i odważnym mediom, które zbudowały i utrwaliły swoją niezależność na drodze konkurencji pomiędzy silnymi i stale rywalizującymi ze sobą podmiotami. Ta konkurencyjność bywała silniejsza lub słabsza – teraz z pewnością nie jest z nią najlepiej – zawsze jednak dawała napęd środowisku.”

Zdaniem prezydent Estonii wolność słowa i wolność mediów jest znacznie ważniejsza niż jakość dziennikarstwa. Pomimo tego, że niezależne dziennikarstwo nie gwarantuje jakości, to właśnie o niezależność dziennikarstwa trzeba dbać przede wszystkim, gdyż jego wartość leży w bezstronności.

„Podobnie jak wartość demokracji nie polega na podejmowaniu najbardziej słusznych i najszybszych decyzji. Jej wartość leży w demokratycznym podejmowaniu decyzji. Decyzje podejmowane są przez ludzi. Ludzie mają prawo popełniać błędy. Dotyczy to również dziennikarstwa – niezależne dziennikarstwo też popełnia błędy, ale jest to niewielka cena za jego niezależność.”

Estońska polityk doskonale zdaje sobie sprawę z tego, w jak trudnej sytuacji znajdują się dziś dziennikarze. Wojna hybrydowa, wykorzystywanie informacji jako broni – to szczególnie widoczne w Estonii zagrożenia.

Treść całego przemówienia opublikowana została na stronach ERR, estońskiego nadawcy publicznego.

Zjazd Europejskiej Federacji Dziennikarzy w Tallinnie

29 maja 2019 Dorota Zielińska

Podczas odbywającego się w Tallinnie w dniach 9-10 maja 2019 zjazdu Europejskej Federacji Dziennikarzy (EFJ) delegaci wybrali nowy zarząd organizacji na lata 2019-2022.

W zjeździe uczestniczyło ponad 90 osób (delegatów i obserwatorów) z 49 organizacji dziennikarskich z 36 krajów. SDP była w Tallinnie jedyną organizacją z Polski, jedyną spośród trzech polskich organizacji dziennikarskich zrzeszonych w EFJ. Delegatem SDP był Krzysztof Skowroński.

Na prezesa EFJ po raz trzeci wybrany został Mogens Blicher Bjerregård z Danii. Wygrał znaczącą przewagą głosów (61% głosów oddano na dotychczasowego prezesa, 39% na jego kontrkandydatkę Anna Del Freo z Włoch).

Do zarządu EFJ po raz pierwszy wszedł przedstawiciel Ukrainy, Sergiy Tomilenko z Narodowego Związku Dziennikarzy Ukrainy, związku, z którym SDP blisko współpracuje od 2014 roku.

Skład nowego zarządu EFJ:

Mogens BLICHER BJERREGÅRD, DJ, Dania (prezes)
Marta BARCENILLA, FSC-CCOO, Hiszpania (wiceprezes)
Marijana CAMOVIC, TUMM, Czarnogóra
Anna DEL FREO, FNSI, Włochy
Yannis KOTSIFOS, ESIEMTH, Grecja
Mustafa KULELI, TGS, Turcja
Joachim KREIBICH, dju in ver.di, Niemcy
Martine SIMONIS, AJP, Belgia (honorowy skarbnik)
Sergiy TOMILENKO, NUJU, Ukraina

Zjazd przyjął również szereg uchwał, które będą opublikowane w najbliższych dniach na stronach EFJ.

Rumuńskiej dziennikarce śledczej Emilii Șercan grożono śmiercią

28 maja 2019 Dorota Zielińska

Rumuńska dziennikarka śledcza Emilia Șercan pracująca dla niezależnego portalu PressOne, otrzymała z nieznanego numeru wiadomość tekstową z groźbami śmierci. Groźby były jednoznacznie związane z jej pracą i zawierały żądanie zarzucenia śledztw dziennikarskich, które prowadzi. Informację o otrzymanych pogróżkach dziennikarka zamieściła na swoim profilu na Facebooku.

Emilia Șercan złożyła na policji zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Dwa dni później minister spraw wewnętrznych Rumunii, Carmen Dan, ogłosiła na Facebooku, że policja w Bukareszcie rozpoczęła postępowanie w tej sprawie. Poinformowała również, że osobiście rozmawiała z dziennikarką, zachęcając ją do nie ulegania pogróżkom i kontynuowania prowadzonych śledztw dziennikarskich.

Z apelem do władz rumuńskich o podjęcie wszelkich niezbędnych kroków, które zapewnią bezpieczeństwo dziennikarce, zwróciły się międzynarodowe organizacje dziennikarskie, m. in. Komitet Obrony Dziennikarzy (CPJ) i Reporterzy bez Granic (RSF). Przedstawiciele tych organizacji przypomnieli, że dziennikarze śledczy działają w interesie publicznym i powinni być chronieni i doceniani, a nie zagrożeni.

Artykuły Emilii Șercan dotyczące nieuczciwie zdobytych tytułów naukowych doprowadziły do 10 głośnych dymisji (ze stanowiska ustąpił m. in. wicepremier i minister edukacji Victor Ponta, który również miał się dopuścić plagiatu) oraz do pozbawienia dyplomów co najmniej 16 osób.

Wg danych Międzynarodwej Fedaracji Dziennikarzy (IFJ) w ciągu ostatnich 6 lat zginęło ponad 600 dziennikarzy. W dziewięciu na dziesięć przypadków sprawcy pozostają bezkarni. Coraz większe zagrożenie stanowią ataki cyfrowe i nękanie dziennikarzy online, zwłaszcza kobiet.

Zdjęcie (AP / Vadim Ghirda)

Rola mediów w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego

24 maja 2019 Dorota Zielińska

Wizyta studyjna ukraińskich dziennikarzy zakończona

W dniach 5-13 października br. Polskę odwiedziło 8 młodych dziennikarzy z Ukrainy. Wizyta studyjna odbyła się w ramach projektu SDP „Rola mediów w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego na Ukrainie” realizowanego w ramach programu Przemiany w Regionie – RITA Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.

W wizycie studyjnej wzięli udział młodzi (do 30 lat) dziennikarze reprezentujący różne media: portale internetowe, telewizję, radio i prasę. Do Polski przyjechali z Krymu, Charkowa, Czerkas, Kijowa, Kovla i Iwanofrankowska.

Codziennie od poniedziałku 6 października do piatku 10 października przed południem dziennikarze uczestniczyli, na zmianę w pracach redakcji „Rzeczpospolitej”, TV Biełsat oraz Radia Wnet. Po południu całą grupą odwiedzaliśmy instytucje demokracji oraz media. Byliśmy m.in w redakcji „Gazety Wyborczej”, w biurze Rady Miasta St.Warszawy oraz w Katolickiej Agencji Informacyjnej. Ponadto dokładnie zwiedziliśmy TVP Info, gdzie mieliśmy okazję obserować tworzenie audycji. Odwiedziliśmy też Sejm RP, gdzie poza spotkaniem w biurze prasowym Sejmu, dziennikarze mieli okazję przeprowadzić 30 min. wywiad z panem posłem Robertem Tyszkiewiczem, przewodniczącym sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych.

Ponadto dziennikarze wzięli udział w spotkaniach na temat etyki dziennikarskiej, dziennikarstwa śledczego, mediów lokalnych, działalności Centrum Monitoringu Wolności Prasy i innych.

W sobotę dziennikarze wyjechali do Krakowa, gdzie spotkali się z dyrektorem portalu Interia.pl oraz zwiedzili Wawel i Wieliczkę. Następnie pojechali do Zakopanego, gdzie spędzili przedpołudnie w redakcji „Tygodnika Podhalańskiego”.

W poniedziałek 13.10. dziennikarze wyjechali z Polski na Ukrainę.

Wizytę oceniamy jako bardzo udaną, co w dużej mierze było zasługą samych gości z Ukrainy – profesjonalnych dziennikarzy, zainteresowanych każdym tematem, gotowych wykorzystać każdą szansę na ciekawe spotkanie.

Po powrocie na Ukrainę, dziennikarze będą mieli za zadanie przygotować i przedstawić prezentacje z pobytu w Polsce.